Ook Nobelprijs voor Scheikunde naar AI-toepassing: 'Kraakte de code van eiwitten'

Kunstmatige intelligentie heeft opnieuw een Nobelprijs opgeleverd. De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar de bedenkers van Google DeepMind. Zij ontwikkelden een techniek waarmee ze de structuur van eiwitten wisten te doorgronden.

De prijs gaat naar de Amerikanen David Baker en John Jumper en de Brit Demis Hassabis. "Deze ontdekkingen hebben een enorm potentieel", schrijft het Nobelcomité woensdag. "Ze hebben de code voor de verbazingwekkende structuren van eiwitten gekraakt."

Eiwitten zijn in simpele taal de bouwstenen van al het leven. Zo komen ze voor in elke cel van het menselijk lichaam. Onderzoeker Baker slaagde er met zijn team in zelf eiwitten te creëren.

Het Nobelcomité spreekt van een "bijna onmogelijke prestatie", die Baker en zijn onderzoekers grote wetenschappelijke kansen oplevert. Zo kunnen hun eiwitten worden gebruikt voor vaccins en nanomaterialen.

De andere prijswinnaars deden ook onderzoek naar eiwitten. Hassabis en Jumper wisten met een AI-model de structuren van eiwitten te voorspellen. En dat is belangrijk, want eiwitten zorgen ervoor dat een lichaam z'n werk doet. Denk aan het verteren van voedsel en de juiste signalen naar de juiste plekken in het lichaam sturen.

Die eiwitten bestaan zelf uit bouwstenen. Dat zijn allerlei combinaties van aminozuren. De precieze volgorde en plek van die aminozuren bepalen wat een eiwit doet. Wetenschappers proberen al decennia de structuur van eiwitten te bepalen, maar dat bleek erg ingewikkeld.

Maar de onderzoekers van DeepMind hebben die ingewikkelde eiwitcode met behulp van AI alsnog gekraakt. "Een verbluffende doorbraak", zegt het Nobelcomité daarover. Met hun AI-model wisten de onderzoekers de structuur van 200 miljoen eiwitten te voorspellen. "Onderzoekers kunnen nu beter inzicht krijgen in resistentie tegen antibiotica en afbeeldingen maken van enzymen die plastic kunnen afbreken."

Naast de Nobelprijs krijgen de onderzoekers ook bijna een miljoen euro. Dinsdag ging de Nobelprijs voor de Natuurkunde ook al naar een AI-toepassing. De Amerikaan John Hopfield en de Britse Canadees Geoffrey Hinton ontwikkelden neurale netwerken die worden gebruikt bij lerende machines. Die techniek wordt ingezet bij AI.